Paragraaf 1: Integraal gebiedsgericht werken

Algemeen

Wat wilden we bereiken?

• Uitvoeren van de projecten uit de wijkvernieuwingsplannen;
• Doorontwikkeling Basismonitor Wijkkompassen;
• Doorontwikkeling StadDoetMee en actief volgen van de vijf experimenten;
• Inzet van WIJS voor het bevorderen van samenleven tussen studenten en andere bewoners;
• Bijdrage voor inzet ID-banen;
• Inzet Straathoekwerk en Stratenaanpak;
• Tegengaan van verloedering en overlast in de wijken door middel van buurtconciërges;
• Vroegtijdige signalering en aanpakken van conflicten tussen buurtbewoners middels buurtbemiddeling.

Wat hebben we hiervoor gedaan?

Wijkvernieuwing en Dorpsvernieuwing
Samen met vijf woningcorporaties (Nijestee, Lefier, De Huismeesters, Patrimonium en Wierden en Borgen) hebben we onze gezamenlijke visie en wijkvernieuwingsplannen vertaald in concrete uitvoeringsprogramma's per wijk. We richten ons daarbij eerst op de wijken Selwerd, Beijum, De Wijert en Indische Buurt/De Hoogte. Per wijk is te lezen welke projecten gaan bijdragen aan onder meer goed en duurzaam wonen, aan energiebesparing, aan de aanpak van armoede, aan groen en buitenzijn, aan een veilige buurt, aan gelukkig en gezond wonen, aan positief opgroeien en aan bewonersparticipatie. In 2019 zijn de eerste plannen voor sloop, renovatie en nieuwbouw van woningen in Selwerd en de Wijert concreet geworden. Ook worden plannen om een aantal straten in deze wijken te herinrichten steeds concreter. Samenwerkingen in de wijk vormen de basis voor de vele fysieke en sociale projecten die worden uitgevoerd. Zo werken in de Indische buurt en De hoogte vele partijen samen onder de noemer Mooie Wijken, heeft de buurtcoöperatie Goeie buurt een belangrijke rol gekregen en wordt vanuit de visie gewerkt dat de kinderen op de scholen straks in een betere buurt wonen. In Beijum gaan energiecoaches uit de buurt zelf aan de slag om medebewoners te helpen energie te besparen. Binnen de wijkvernieuwing gaan fysieke maatregelen hand in hand met sociale thema’s. In Ten Post, Ten Boer en Woltersum, middenin het aardbevingsgebied, ligt een grote versterkingsopgave van de woningen. We pakken dat gebiedsgericht aan met dorpsvernieuwingsprocessen, waarbij samen met de dorpsbewoners perspectieven zijn vastgesteld waarbij verduurzaming en investeren in leefbaarheid essentieel zijn.

Doorontwikkeling Basismonitor en Wijkkompassen
De data uit de Wijkenquête Leefbaarheid en Veiligheid 2018 zijn verwerkt in de nieuwe wijkkompassen. Voor de Wijkenquête zijn bijna 10.000 inwoners uit Groningen en de voormalige gemeenten Ten Boer en Haren ondervraagd. De 49 wijkkompassen bevatten inmiddels meer dan 250 indicatoren. Ook is er een ontwikkelkompas toegevoegd, waarbij de ontwikkeling van de wijk in de afgelopen twee jaren voor het merendeel van de indicatoren is vergeleken met de stedelijke ontwikkeling in dezelfde periode. De basismonitor en wijkkompassen zijn in te zien op https://basismonitor-groningen.nl/kompasvangroningen/.

Stad Doet Mee
Met Stad Doet Mee bieden we een fundament voor nieuwe vormen van samenwerking met én tussen bewoners. We investeren daarbij in innovatieve vormen van participatie en experimenteren met nieuwe methoden van lokale (directe) democratie. Dit doen we op het niveau van de buurt of wijk, maar ook op gemeentelijke schaal.

Vijf experimenten in het gebiedsgericht werken
Nu de periode van twee jaar experimenteren in het gebiedsgericht werken ten einde loopt startten we eind 2019 het proces om alle vijf de experimenten (Wijkdeal de Wijert, Wijkbedrijf Selwerd, Coöperatieve Wijkraad, Golvend Lewenborg en Herinrichting A-kwartier) gestructureerd en gezamenlijk te evalueren. Dat doen we om te achterhalen wat werkt in de wijk. Zo kunnen we nog beter maatwerk met de wijken en dorpen ontwikkelen, maar ook een rode draad voor onze ‘Groningse werkwijze’ destilleren. We verbinden de lessen van de experimenten ook aan processen die in andere wijken en de dorpen gaande zijn, maar die niet als experiment zijn betiteld. Onderzoeksthema’s zijn: zeggenschap in de buurt, het ervaren eigenaarschap van bewoners, de organisatie van het democratisch proces in/met de wijk en de kwaliteit van het samenspel in de wijk. In 2020 worden de uitkomsten met de wijken en de raad besproken.

Platform voor Digitale Democratie
In het kader van deelname aan de landelijke Pilot Digitale Democratie vanuit het ministerie van BZK realiseerden we met https://stemvan.groningen.nl een proefversie voor digitale democratie en online participatie. Hiermee wordt het voor bewoners makkelijker en laagdrempelig om online mee te denken, mee te beslissen en te adviseren. Dit digitale platform is bedoeld als aanvulling op de bestaande participatieve processen en kent agenderende functies (bijvoorbeeld voorstellen doen om de straat, wijk, dorp of stad te verbeteren), meedenkende functies (samen plannen verder ontwikkelen) of beslissende functies (zoals het verdelen van budgetten). Het platform is in 2019 voor het eerst getest bij het experiment Coöperatieve Wijkraad. Daar werd een proces van burgerbegroting gevolgd, waarbij de wijk 25.000 euro online kon verdelen, nadat bewoners zelf plannen konden indienen. De pilot was uiterst succesvol. Meer dan 1000 mensen maakten een account aan om te kunnen stemmen. In 2020 wordt het verder ontwikkeld.

Participatiewerkboek
In 2019 is het Participatiewerkboek c.q. Toolbox Participatie verschenen. Dit Groninger Participatiewerkboek is een handvat om initiatiefnemers of ontwikkelaars te helpen een zorgvuldig participatieproces te organiseren. Het werkboek is te zien als instrument om het aanpakken van opgaven en ontwikkelingen samen en op een herkenbare en goede manier te doen. Of je dit nu doet als bewoner, vanuit de gemeente, als maatschappelijke organisatie of commerciële ontwikkelaar. WIJ Groningen, Stadadviseert en de gemeente (vertegenwoordigers uit alle domeinen) hebben dit prototype samen ontwikkeld. We bundelen hierin onze praktijkkennis op het vlak van participatie en gelijkwaardig samenspel. Het is daarnaast bedoeld als leidraad voor het handelen van ontwikkelaars in het kader van de Omgevingswet. Het werkboek is ook een nadere uitwerking van het concept-kader over bewonersparticipatie bij ruimtelijke projecten uit de omgevingsvisie The Next City. Met het werkboek beogen we handvatten, ook voor de raad, te ontwikkelen om de kwaliteit van processen te beoordelen.

Inzet op de kwaliteit van gemeentelijke processen
We zetten in op de democratische kwaliteit van de processen die we als gemeente zelf organiseren. Zoals verwoord in een brief aan de raad maken we de omslag van ‘Factor C’ (communicatie) naar ‘Factor D’ (democratie). Daarom investeren we in de democratische- en samenwerkingsvaardigheden van ambtenaren. Medewerkers leren werken met het participatiewerkboek. In 2019 maakten de jongeren van Theater de Steeg, door een week op het Stadhuis te bivakkeren, een voorstelling over politiek: ‘Drie keer links is ook rechts’. Deze werd vertoond aan actieve bewoners, raad, college en ambtenaren. Daarna reflecteerden aanwezigen op de thema’s die De Steeg aanroerde. Daarnaast werkten we in 2019 samen met de G5 aan een leergang Ambtelijk Democratisch Vakmanschap die in 2020 gereed is. Hiermee geven we ook vorm en inhoud aan de lessen uit het Rekenkamerrapport Burgerbetrokkenheid van eind 2017.

Studenten en WIJS (Wijk Inzet door Jongeren en Studenten)
De gemeente heeft afgelopen jaar in WIJS (Wijk Inzet door Jongeren en Studenten) geïnvesteerd. WIJS zet zich in om studenten te verbinden aan de samenleving door het doen van onderzoek, het organiseren van activiteiten aan het aanbieden van individuele ondersteuning aan bewoners. In 2019 zijn, naast de gemeente en de Hanzehogeschool, de organisaties Stichting WIJ en de Rijksuniversiteit Groningen officieel aangehaakt bij WIJS. In 2019 is onder andere ingezet op het verduurzamen van de lopende projecten, het laten groeien van de steunpunten middels meer studenteninzet en spreekuren op meer locaties zoals bij de WIJ-teams, het Floreshuis en het Forum. Daarnaast zijn er nieuwe samenwerkingen aangegaan met andere (maatschappelijke) organisaties in de wijken.

Geld