4.2.2 Specialistische zorgvoorzienin

Onder specialistische zorgvoorzieningen verstaan wij geïndiceerde zorg voor kortdurende of complexe interventies. De opgave bij het realiseren van het doel van de transformatie is om zoveel als mogelijk vragen van inwoners laagdrempelig op te lossen met gebruikmaking van basisvoorzieningen (zie beleidsveld 4.1.6 Sociale basisvoorzieningen) en ondersteunende voorzieningen (zie beleidsveld 4.2.1Ondersteunende voorzieningen) en daarmee een kleiner beroep te doen op specialistische zorgvoorzieningen. Deze vraagstukken pakken we integraal op, door breed te kijken naar alle aspecten in het leven van onze inwoners.

Transformatie
Doel van de transformatie van het sociaal domein is een inclusieve samenleving waarin iedereen naar vermogen mee kan doen. Vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) hebben we de wettelijke opdracht om daar waar nodig mensen te ondersteunen in hun zelfredzaamheid en participatie. Daarbij gaan we uit van de volgende inrichting van het sociale domein: Een samenleving met een sterke sociale basis bestaande uit informele sociale verbanden en de sociale inzet van alle vrijwilligers, ondernemers, stichtingen en verenigingen die de gemeente rijk is (spoor 1). (Basis)voorzieningen die openstaan voor alle bewoners (spoor 1). Ondersteuning dichtbij huis die aansluit op de behoefte en mogelijkheden van de inwoners en hun netwerk. Het gaat hierbij met name om langdurige ondersteuning in het alledaagse (spoor 2). Geïndiceerde zorg voor kortdurende of complexe interventies (spoor 3). De opgave bij het realiseren van het doel van de transformatie is om zoveel als mogelijk vragen van inwoners laagdrempelig op te lossen met gebruikmaking van spoor 1 en 2 en daarmee minder een beroep te doen op voorzieningen van spoor 3. De werkwijze met sporen is vergelijkbaar met de Harense Rotonde.

We bieden jeugdhulp waar een jeugdige en/of zijn ouders dit nodig hebben bij problemen met het opgroeien, de zelfredzaamheid of maatschappelijk participatie. In de gemeente Groningen willen we:

• De opvoedkracht van ouders en de zelfredzaamheid van jeugdigen versterken zodat ze eventuele problemen zoveel mogelijk binnen het eigen netwerk zelf kunnen oplossen;
• Dat jeugdigen zoveel mogelijk in hun eigen omgeving opgroeien en deelnemen aan het gewone leven. Ondersteuning bieden we in de natuurlijke omgeving. Hiertoe transformeren we het jeugdstelsel;
• Dat de betrokken jeugdigen en betrokken ouders/opvoeders de begeleiding en ondersteuning krijgen die nodig is. En dat ze daar tevreden over zijn;
• Streven naar het inzetten van minder intensieve specialistische jeugdhulp en het voorkomen van terugval.

De school is een plek om problemen vroeg te signaleren. Gemeenten en schoolbesturen hebben daarbij een eigen en een gedeelde verantwoordelijkheid. Gezamenlijk gaan we uit van: één kind, één gezin, één plan, één regisseur en één integrale benadering op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs, maatschappelijke ondersteuning en werk & inkomen. Daarom werken we samen op lokale, regionale en provinciale schaal.

Met de onderstaande indicatoren is de voortgang van dit beleidsveld in 2019 gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.

Wat wilden we bereiken in 2019?

Met de nieuwe wijze van bekostiging van de individuele en groepsgerichte ondersteuning willen we een versnelling van de transformatie bewerkstelligen en een verbinding realiseren met de Participatiewet. De vier geselecteerde hoofdaanbieders hebben zich verbonden aan de transformatieopgave en treden daarmee op als partners bij het anders organiseren en innoveren van de ondersteuning. Zij ontvangen hier ook budget voor.

In 2019 werkten we samen met de ketenpartners verder aan de transformatie van het jeugdhulpstelsel, aan de hand van de Transformatieagenda jeugdhulp 2018 - 2020. Doel daarbij was het waar mogelijk verminderen van de intramurale zorg en het bewerkstelligen van substitutie van zwaardere intensieve zorgvormen, door het bieden van ondersteuning en zorg dichtbij. Hiermee wilden we bereiken dat onze inwoners zoveel mogelijk in hun eigen omgeving opgroeien en zich ontwikkelen, en deelnemen aan het gewone leven.

Specifiek in Ten Boer werken we aan een ‘doorbraakproject’. Binnen dit project worden (zo mogelijk) alle budgetten in het sociaal domein van Ten Boer gebundeld in een ondersteuningsfonds. Het betreft de huidige lasten Wmo, Jeugd, schuldhulpverlening, bijzondere bijstand, welzijnswerk, statushouders en armoede. Door inzet van dit fonds maken we mogelijk dat de ondersteuning van de inwoners van Ten Boer zo integraal mogelijk georganiseerd kan worden.

Om de reeds ontwikkelde jongerenaanpak goed te borgen houden we aandacht voor goede onderlinge relaties met interne en externe partners en zorgen we voor duidelijke en transparante werkprocessen die goed op elkaar aansluiten. Hierbij stellen we de leefwereld van de jongeren centraal en indien nodig zorgen we voor maatwerk. We werken samen aan het doel om jongeren te ondersteunen om (economisch) zelfstandige inwoners van onze gemeente te worden.

Wat hebben we hier voor gedaan?

Wmo

In 2019 is de individuele en groepsgerichte begeleiding, kortdurend verblijf en sociale activering gebiedsgericht ingekocht via een nieuwe vorm van bekostiging (GON). Uiteindelijk zijn er vier hoofdaanbieders geselecteerd die per 2019 verantwoordelijk zijn voor deze dienstverlening in hun gebied en hier een vast budget (lumpsum) voor ontvangen. De aanbieders hebben de opdracht gedurende de looptijd van de overeenkomst de ondersteuning te transformeren. Dit behelst dat ze zoveel mogelijk ondersteuning in de vorm van maatwerk omzetten in een algemene voorziening, zoveel mogelijk gebruik maken van de mogelijkheden in hun gebied en samenwerken met stakeholders als WIJ Groningen en de gebiedsteams in hun gebied. Het eerste jaar van deze hoofdaanbieders heeft vooral in het teken gestaan van het neerzetten van het netwerk van deze stakeholders.

Verder is er aan de volgende onderwerpen gewerkt:

• Na het opgaan van de gemeenten Haren, Ten Boer en Groningen in de nieuwe gemeente Groningen bestonden er nog verschillen in beleid tussen de voormalige gemeenten. In 2019 is er met adviesraden een traject gestart om de verschillen in kaart te brengen en te komen tot nieuw beleid op het gebied van collectief vervoer. Het nieuwe beleid is geformuleerd in de Verordening Wmo en nadere regelgeving die in gaat per 1-1-2020;
• De invoering van het abonnementstarief die landelijk is ingegaan per 1-1-2019. Aandacht van ons ging hierbij uit naar de communicatie en de monitoring van de effecten hiervan;
• Per 1-1-20 bieden we de Huishoudelijke Hulp aan in de vorm van twee maatwerkvoorzieningen (HH1 en HH2); we maakten in 2019 een start met de keukentafelgesprekken om de precieze ondersteuningsbehoefte van de inwoners die gebruik maakten van de algemene voorziening Huishoudelijke Hulp vast te stellen. De algemene voorziening Huishoudelijke Hulp is eind 2019 afgeschaft.

Jeugdhulp
2019 stond in het teken van het vergroten van het inzicht in en het grip krijgen op de uitgaven van de jeugdhulp. Daarnaast hebben wij verder ingezet op de ontwikkeling van de transformatie van de jeugdhulp. Belangrijk doel van de transformatie is te zorgen dat kinderen thuis kunnen opgroeien. We willen daarom het gebruik van de intramurale zorg verminderen, door substitutie van deze zwaardere intramurale zorgvormen door ambulante ondersteuning en zorg dichtbij te bieden. Hiervoor hebben wij verschillende activiteiten ontplooid, zoals:

• Versterking van de toegang tot de jeugdhulp en de lichte hulp samen met Stichting WIJ, verdere invoering van de Ondersteuner jeugd en gezin bij de huisartsen, pilots waarbij collectieve vormen van jeugdhulp in het onderwijs worden ontwikkeld en de samenwerking tussen jeugdhulp en onderwijs is versterkt (zie ook beleidsveld 3.2.3. Passend onderwijs );
• Het versterken van de samenwerking tussen de WIJ-teams (spoor 2) en de specialistische hulp (spoor 3) en het versterken van de domein-overstijgende samenwerking binnen de specialistische jeugdhulp;
• Samen met de andere Groninger gemeenten hebben wij in 2019 het Transformatieprogramma Jeugdhulp georganiseerd. In dit programma wordt door de Groninger gemeenten samengewerkt met de ketenpartners uit onderwijs en jeugdhulp aan doelstellingen op de volgende ontwikkellijnen: 1. Jeugdigen krijgen de kans zich positief te ontwikkelen (samenwerking jeugdhulp - onderwijs), 2. Jeugdigen groeien zo thuis en veilig mogelijk op (onder andere aandacht voor pleegzorg en verblijf) en 3. Leren en ontwikkelen. Binnen het transformatieprogramma hebben we kennissessies en themabijeenkomsten georganiseerd om het gesprek over de transformatie te voeren en de lessons learned uit de projecten te delen;
• We hebben de nodige stappen gezet in de voortzetting van de samenwerking tussen de Groninger gemeenten met betrekking tot de voorbereiding nieuwe inkoop jeugdhulp vanaf 2022;
• Met de gecertificeerde instellingen hebben wij gesproken over de wachtlijstproblematiek, tarieven en de samenwerking. Dit moet in 2020 leiden tot een plan van aanpak waarin op deze onderwerpen de nodige activiteiten beschreven en uitgevoerd zullen worden;
• Op 3Noord niveau is samen met Elker en het Ministerie gewerkt aan de doorontwikkeling van Kleinschalige Voorzieningen, in verband met de sluiting van de JJI Juvaid in Veenhuizen (strafrechtelijke plaatsingen) per 2021;
• Samen met de RIGG hebben wij geïnvesteerd in de verbetering van de monitoring van de jeugdhulp, de versterking van het contractmanagement en het in control krijgen van de uitgaven.

Conclusie

Het afgelopen jaar hebben we de uitgaven in de Wmo en de jeugdhulp beter in beeld gekregen. Daarmee hebben we een goede aanzet gegeven tot de transformatie en daarmee een betere sturing op de uitgaven. Ook de samenwerking met de huisartsen op het gebied van doorverwijzingen in de jeugdhulp begint vruchten af te werpen.