4.2.3 Interventies veilig opgroeien

Ouders hebben in de opvoeding de eerste verantwoordelijkheid. Maar ook familieleden, leerkrachten, vrienden, buren en sportbegeleiders spelen een rol. Samen zorgen ze voor 'opvoedkracht'. Waar nodig en mogelijk bieden we ondersteuning. Dat doen we zo vroeg mogelijk waarbij het gezin en de jeugdige in het dagelijks leven centraal staan. Hierbij werken wij aan preventie door zowel vroeg signalering te bevorderen als voorwaarden te creëren die bijdragen aan een positieve leefomgeving. Daar waar onveilige situaties toch ontstaan plegen wij effectieve interventies in het kader van onze aanpak Kindermishandeling. Met ingang van 1 januari 2015 is met de transformatie van de jeugdhulp de verantwoordelijkheid voor de aanpak van kindermishandeling volledig op gemeentelijk niveau neergelegd. In Groningen heeft deze aanpak hoge prioriteit, want alle kinderen hebben recht op een veilige leefomgeving. Tevens merken we hierbij op dat kindermishandeling hoge maatschappelijke kosten met zich meebrengt, want slachtoffers doen een groter beroep op gezondheidszorg en hulpverlening en lopen een sterk verhoogd risico om later opnieuw slachtoffer of pleger te worden van huiselijk geweld. De veiligheid van kinderen is daarom voor ons een thema met grote maatschappelijke urgentie en we willen op verschillende niveaus op de kwaliteit van de aanpak sturen, zowel preventief als curatief.

Met de onderstaande indicatoren is de voortgang van dit beleidsveld in 2019 gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.

*Dit is het totaal aantal meldingen over gezinnen. Dit zijn dus geen unieke meldingen; er kunnen meerdere meldingen zijn over één gezin vanuit verschillende bronnen.
**Aantal uithuisplaatsingen betreft het aantal machtigingen tot uithuisplaatsing van JB Noord. Het heeft niet alleen betrekking op onveiligheid, maar ook op bijv. verslaving en/of psychische problematiek.
*** Het aantal is een gemiddelde over het hele jaar. Een werkvoorraad van 10 zaken is gebruikelijk; bij meer dan 10 zaken spreken we van een wachtlijst. In dit aantal zitten sinds 2019 ook de zaken van de nieuwe dienst Voorwaarden&Vervolg.

Wat wilden we bereiken in 2019?

Het bevorderen van een veilige leefomgeving voor kinderen heeft voor ons grote prioriteit. Samen met alle betrokken partijen vanuit zorg en veiligheid realiseren we een duurzame aanpak, die we gezamenlijk gaan ontwikkelen in het regionale actieplan Geweld hoort nergens thuis. Daarin formuleren we maatregelen die enerzijds gericht zijn op signalering en melding van kindermishandeling en anderzijds op een effectieve aanpak.

Wat hebben we hier voor gedaan?

  Zie ook beleidsveld 4.1.3 Positief opgroeien:

De Groninger gemeenten faciliteren gezamenlijk de wettelijke taken van Veilig Thuis Groningen en daarnaast een aantal bovenwettelijke taken, zoals de uitvoering van de Wet tijdelijk huisverbod en het project intensief casemanagement (zie ook beleidsveld 4.2.4). Aan de betrokken kinderen als getuige van huiselijk geweld wordt expliciet aandacht besteed door de inzet van kind-hulpverleners.

De beschikbare middelen voor de Aanpak Kindermishandeling zijn ingezet voor preventie met de focus op het voorkomen, signaleren en bestrijden van kindermishandeling. Als leidraad geldt de intentieverklaring 10 van Noord, die wij samen met de Groninger gemeenten hebben ondertekend. In dit kader hebben wij het afgelopen jaar het volgende georganiseerd en ondernomen:

• Facilitering van de gemeentelijk aandacht-functionaris kindermishandeling;
• 260 beroepskrachten geactiveerd in e-learning meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling, waaronder baliemedewerkers, WIJ medewerkers en JGZ medewerkers;
• 340 beroepskrachten getraind in gespreksvaardigheden, waar onder kraamzorg – en kinderopvang medewerkers;
• Scholing Aandacht-functionaris Huiselijk Geweld en Kindermishandeling voor elke schoollocatie (PO, VO en MBO) afgerond; 104 deelnemers;
• 18 workshops Meldcode Kindermishandeling georganiseerd voor onder meer Humanitas, Buurtbemiddeling, RENN4, Link050 en de gemeente Groningen;
• Netwerkbijeenkomsten georganiseerd voor PO, VO en hulpverlening gericht op bespreken casuïstiek, ontwikkelingen, verdieping en leren van elkaar;
• Publiekscampagne tijdens Week tegen Kindermishandeling;
• Mini-symposium voor fysiotherapeuten in samenwerking met trainersgroep Wilde Kastanje;
• Voor alle WIJ teams 13 aandacht-functionarissen huiselijk geweld en kindermishandeling opgeleid .

Met onze aanpak zetten we vooral in op preventieve activiteiten, met name gericht op signalering en melding van kindermishandeling, zodat er hulpverlening georganiseerd kan worden. Daarnaast hebben we geparticipeerd in de regionale pilot multidisciplinaire aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling (MDA++) en zijn we bezig om in regioverband een actieprogramma Geweld Hoort Nergens Thuis te ontwikkelen.   

Conclusie

We constateren dat het aantal meldingen kindermishandeling ten opzichte van 2018 ongeveer gelijk is gebleven (in tegenstelling tot het aantal meldingen huiselijk geweld, dat fors is gestegen). We constateren verder een grote wachtlijst bij onderzoeken en ook bij de veiligheidsbeoordeling is in 2019 een grote wachtlijst ontstaan. Deze wachtlijsten zijn het gevolg van de gewijzigde Wet meldcode, waardoor professionals meer advies vragen en meer zaken melden bij Veilig Thuis. Ook het handelingsprotocol is aangepast, waardoor het behandelen (incl. registreren) van een melding meer tijd kost dan voorheen.
Naar aanleiding van de wachtlijsten hebben de Groninger gemeenten besloten om meer middelen beschikbaar te stellen voor Veilig Thuis, in afwachting van nadere besluitvorming over extra rijksmiddelen. Het is de verwachting dat hiermee de wachtlijsten in 2020 weer zullen dalen.