Groningen geeft energie

Spoor Groningen smart city

Wat wilden we bereiken?

We zijn al meerdere jaren actief in het verder uitbouwen van de Smart Energy City Groningen. De sectoren Energie en ICT zijn sterk vertegenwoordigd en verankerd in de Groningse economie. Voor het verder brengen van de energietransitie en het ontwikkelen van activiteiten en projecten in de verschillende sporen van het energieprogramma zijn kennis en innovatie onmisbaar. Binnen het spoor Smart Energy City zetten we in op de ontwikkeling van innovatieve energieprojecten. Ook zetten we daarbij in op regionale, nationale en Europese samenwerking. De gemeente functioneert als netwerker om samenwerking tussen publieke organisaties, private partijen en burgers te versterken. In 2019 wilden we Groningen nadrukkelijk internationaal profileren als Smart Energy City.

Wat hebben we hiervoor gedaan?

Projecten waar we in 2019 aan gewerkt hebben zijn:

• Ligthouse Makingcity project;
• Deelname in Project ‘Community-flex Bedrijvenpark Zuidoost’ voor de ontwikkeling van energieregelsystemen en -diensten op een bedrijvenpark;
• Nadruk op Groningen als Smart Energy City gelegd in de Europese belangenbehartiging, projectverwerving en profilering.

Lighthouse Makingcity
In 2018 is Groningen tot ‘Lighthouse City’ benoemd door de Europese Commissie. Dit was het eindresultaat van een lang en intensief samenwerkingstraject met projectcoördinator Cartif (Spanje) en de Finse stad Oulu. Met het project kan Groningen haar wijkenergieaanpak verder ontwikkelen en investeren in verschillende gebouwen in Paddepoel en op Europapark, om te komen tot positive energy districts. De Europese Commissie heeft het project goedgekeurd binnen het Horizon2020 programma. Het stempel ‘Lighthouse City’ betekent niet alleen een grote eer en een erkenning van onze innovatieve voorloperstatus op het thema smart cities en energietransitie, maar betekent ook dat wij geld ontvangen van de Europese Commissie voor de uitvoering van het project. De totale projectomvang van het ingediende project van alle Europese partners samen bedraagt 20 miljoen euro. De toekenning van de Europese Commissie bedraagt 18 miljoen euro. Voor de Groningse deelnemers samen is dat 7,61 miljoen euro; waarvan 2,35 miljoeneuro voor de gemeente Groningen. Het project is op 1 december 2018 van start gegaan en zal vijf jaar duren.

Het project is breed opgezet, maar samengevat gaat het ombeleids- en technische innovaties in te zetten in wijken om deze energiepositief (PED) te maken. Met 10 lokale partners werken we samen om de Demo in Groningen een succes te laten zijn. Tezamen met de kennis en kunde van de partners in het project kunnen we een goede bijdrage leveren aan de doelstellingen van de gemeente omCo2-neutraal te worden. Tevens levert het project ons veel nationale en internationale aandacht op en dat schept ook economisch gezien kansen voor bedrijvigheid in deze sector.

Een van de hoofdoelen binnen het project is het realiseren van twee energie positieve wijken (PED) doormiddel van het toepassen van innovatieve maatregelen. We demonsteren dit in een tweetal wijken in Groningen, district Noord (een combinatie van Paddepoel en Zernike) en district Zuid (Europapark). Door energieoverschotten van nieuwbouw te combineren met de tekorten van ‘oudbouw’ is het mogelijk om netto op nul uit te komen. Het is dus niet nodig om de ‘oudbouw’ helemaal energieneutraal te maken, maar wel tot op zekere hoogte.

In 2019 waren de belangrijkste activiteiten:

• Uitvoering geven aan de technische interventies;
• Aan de slag met de opgesteld uitvoeringsstrategie rondom participatie en communicatie en dit goed laten aansluiten bij de wijkgerichte aanpak;
• Werken aan innovatieve business modellen en financieringsconstructies;
• Monitoring van de wijken die onderdeel zijn van de PED;
• Inrichten van het ICT platform;
• Intern en extern de activiteiten van Groningen en het project uitdragen.

Waterstof
Waterstof kan een belangrijke rol gaan spelen in het ontwikkelen van een duurzame energievoorziening, omdat het, net als elektriciteit, een CO₂-vrije energiedrager is. Waterstof kan een rol vervullen als grondstof en hoge temperatuur energiebron voor de procesindustrie, voor mobiliteit, bij het balanceren van het elektriciteit systeem en bij de verwarming van woningen en andere gebouwen. Daarbij kan waterstof bijdragen aan de  ontwikkeling van de economie in Noord-Nederland. In 2019 zijn weer stappen gezet op weg naar een groene waterstofeconomie en zijn nieuwe plannen daarvoor gepresenteerd. De belangrijkste plannen die in Noord-Nederland in 2019 zijn gepresenteerd zijn:

• De Investeringsagenda Waterstof Noord-Nederland in februari/maart 2019;
• Het project HEAVENN dat, met subsidie vanuit Europa, Noord-Nederland op de kaart zet als eerste waterstofregio van Europa. De aankondiging van het project werd gedaan op zowel de conferentie Wind-Meets-Gas als op de Noordelijke Klimaattop, beide in oktober 2019.

In de gemeente Groningen wordt vooral gewerkt aan de rol van waterstof in mobiliteit en de verdere kennisontwikkeling en economische ontwikkelingen rondom waterstof. Op dit gebied zijn in 2019 een aantal belangrijke stappen gezet:

• De gemeente Groningen neemt sinds maart 2019 deel in het HECTOR project waarin zeven gemeenten in Noord-West Europa een vuilniswagen op waterstof gaan aanschaffen;
• Ook in 2019 zijn er diverse nieuwe waterstofvoertuigen aangeschaft door stadsbeheer en is de eerste vuilniswagen op waterstof ook operationeel geworden;
• Het OV-bureau heeft de aanbesteding uitgevoerd voor het tankstation voor de 20 bussen die in 2020 onderdeel gaan uitmaken van het zero-emissie busvervoer in Groningen en Drenthe. Shell heeft deze aanbesteding gewonnen en zal het tankstation voor de bussen aan de Peizerweg gaan bouwen en opereren;
• Vergunningsaanvraag voor bouw van openbaar tankstation aan de Bornholmstraat is door de gemeente in behandeling genomen;
• Op Zernike een nieuw kennis- en testcentrum rond groene waterstof gaat komen onder de naam Hydrohub.

Conclusie
Groningen is koploper in de energietransitie. Met de toekenning van het Europese project ‘Making City’ mag Groningen de komende jaren als ‘Lighthouse city’ aan de rest van Europa laten zien hoe we hier de energietransitie op wijkniveau uitvoeren. En ook wat waterstof betreft loopt Groningen voorop in Nederland met voertuigen op waterstof.  Dit is mogelijk door nauwe samenwerking met onze kennisinstellingen en andere partners. Zo verbinden we de energietransitie nadrukkelijk met kennisontwikkeling, innovatie en economische ontwikkeling.