1.2.4 Schuldhulpverlening

Problematische schulden ontnemen mensen elk perspectief. Via de Groningse Kredietbank (GKB) bieden we alomvattende schuldhulpverlening: we zoeken naar een oplossing voor de financiële problemen en tegelijk pakken we de oorzaken aan. Ook proberen we te voorkomen dat er (opnieuw) schulden ontstaan door preventie en nazorg. We werken intensief samen met de WIJ-teams, maatschappelijke partners en relevante schuldeisers.

Met de onderstaande indicatoren is de voortgang van dit beleidsveld in 2019 gemeten. Als er geen gegevens beschikbaar zijn/of één maal per twee jaar gemeten worden staat er een streepje.

Wat wilden we bereiken in 2019?

We wilden schuldhulpverlening bieden aan degenen die dat nodig hebben. We wilden (problematische) schuldsituaties van burgers stabiliseren en waar mogelijk oplossen. Daarnaast wilden we ons richten op preventie: voorkomen van (problematische) schulden bij burgers en het bevorderen van hun financiële zelfredzaamheid. We wilden als gemeente voorop blijven lopen met onze integrale aanpak van schuldhulpverlening en -preventie. We wilden de aanpak van jongeren met (dreigende) schulden intensiveren. We wilden bij onze innovatieve aanpak de grenzen van wet- en regelgeving opzoeken zodat we mensen meer perspectief kunnen bieden. Onze kwaliteit van dienstverlening wilden we borgen door te voldoen aan de door de koepelorganisatie Nederlandse vereniging voor schuldhulpverlening (NVVK) en de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening gestelde eisen. We wilden de samenwerking met de WIJ-teams uitbreiden. We kozen ervoor het beschermingsbewind bij burgers die dat nodig hebben zoveel mogelijk als gemeente zelf uit te voeren. Haren had de uitvoering van de schuldhulpverlening tot 1 januari 2020 uitbesteed aan de GKB Drenthe. Die aantallen hebben we dan ook niet meegenomen in onze doelstellingen.

Wat hebben we hier voor gedaan?

• Uitvoeren van schuldhulpverlening (budgetbeheer, -coaching en schuldregeling) GKB. De GKB heeft burgers met financiële problemen geholpen met gerichte informatie, advies, bemiddeling, cursus of crisisinterventie. Burgers met achterliggende (psychosociale) problematiek hebben we voor zover nodig doorverwezen naar het maatschappelijk werk of de hulpverlening. Indien burgers werden geïndiceerd voor een schuldregeling (schuldbemiddeling of saneringskrediet), budgetbeheer, duurzame financiële dienstverlening, budget-coaching of beschermingsbewind dan werden ze doorgeleid naar de backoffice van de GKB;
• Organiseren van preventie-activiteiten samen met scholen, vrijwilligers, relevante schuldeisers en maatschappelijke instellingen. We poogden schulden bij burgers te voorkomen en hun financiële vaardigheid te bevorderen. We zochten daarbij de samenwerking met scholen, vrijwilligers, maatschappelijke en hulpinstellingen, maar ook met schuldeisers zoals deurwaarders en woningcorporaties. We hebben veel aandacht geschonken aan de inbedding van financiële educatie in het onderwijs (in brede zin: van basis- tot universitair onderwijs) en de ontwikkeling van nieuwe methodieken;
• Met schuldhulpverlening (waar onder preventie en vroeg-signalering) aansluiten bij de wijkgerichte aanpak . Intensiveren van de samenwerking tussen de GKB en de WIJ-teams. We sloten zoveel mogelijk aan bij de wijkgerichte aanpak bij ons aanbod van producten als informatie en advies en preventie-activiteiten. De consulenten van de GKB werkten samen met én in de WIJ teams, onder andere door middel van fysieke aanwezigheid in de wijk en vaste contactpersonen. Hierdoor zochten burgers eerder schuldhulp en was voor nieuwe klanten vaak slechts één aanmeldgesprek voldoende. Zie ook de paragraaf Integraal gebiedsgericht werken ;
• Werken met individuele maatwerkplannen en kijken naar creatieve en alternatieve mogelijkheden voor afbetaling van schulden. We hebben een vervolg gegeven aan de werkwijze innovatieve schuldhulpverlening. Door een innovatieve en alternatieve omgang met schuldproblematiek, wilden we aanvullende oplossingen mogelijk maken. We bekeken samen met de burger met schuldproblemen hoe deze (al dan niet met behulp van zijn sociale netwerk) greep kon krijgen op het eigen leven. Het ging er daarbij om dat het nemen van initiatief door de burger (gedragsverandering) moest lonen, ook op de korte termijn. Voorop stond het handelen vanuit het eigen maatwerkplan van de burger. We richtten ons in de aanpak met name op jongeren en gezinnen met kinderen;
• Intensiveren van de aanpak van jongeren met (dreigende) schulden door de inzet van euro-coaches en een bredere inzet van het jongerenkrediet. Voor jongeren van 18 - 25 jaar met schulden hebben we de euro-coach en (vaker) het jongerenkrediet ingezet. De financiële problematiek onder jongeren is groot en jongeren (en hun hulpverleners) weten ons steeds beter te vinden. We hebben 383 nieuwe aanmeldingen en 992 budgetgesprekken met jongeren gevoerd. Eind 2019 lopen 394 budgetbeheertrajecten voor jongeren via de euro-coaches;
• Beschermingsbewind zoveel mogelijk door de gemeente zelf uitvoeren. Sedert maart 2018 bieden we het beschermingsbewind door de gemeente Groningen kosteloos aan onze inwoners met een minimuminkomen. Als gemeentelijke bewindvoerder boden we de vereiste kwaliteit voor beschermingsbewind, waarbij we bovendien gebruik konden maken van een integraal aanbod van (schuldhulp)ondersteuning. Hierdoor konden we tijdig de noodzaak van beschermingsbewind (her)beoordelen en bij burgers die ondersteuning nodig hebben het best passende instrument inzetten;

• Aan de slag gaan met de overdracht van de schuldhulpverlening van de Gemeentelijke Kredietbank in Assen naar de Groningse Kredietbank. Er heeft in 2019 een warme overdracht (zonder klachten) plaatsgevonden van de klanten uit Haren naar de Groningse Kredietbank.

Conclusie

De vraag naar schuldhulpverlening was in 2019 groter dan in 2018. Het aantal aanmeldingen voor schuldhulpverlening was in 2019 aanmerkelijk groter dan in 2018. De inzet en aanwezigheid van GKB- consulenten in de WIJ teams zorgde voor aanmeldingen van burgers met financiële problemen die eerder buiten beeld bleven. Direct hulp en ondersteuning bieden bij het compleet maken van de aanvraag bleek effectief, waardoor er minder her-aanmeldingen waren en doorgaans één gesprek voldoende was. We bereikten meer burgers in financiële problemen waarvoor langdurige schuldhulp-trajecten nodig bleken. Het aantal inschrijvingen voor een schuldregeling was in 2019 ook hoger dan verwacht. Het percentage geslaagde minnelijke schuldregelingen lag in Groningen net als het jaar daarvoor boven het landelijk gemiddelde. Indien de minnelijke schuldregeling niet mogelijk bleek, volgde in de meeste gevallen succesvolle toelating tot de wettelijk schuldsanering. Het aantal budgetbeheertrajecten is flink toegenomen ten opzichte van 2018 en ook het aantal klanten in beschermingsbewind is door ons nieuwe beleid toegenomen. Bovendien zijn er 129 nieuwe aanvragen in behandeling, waarvan reeds voor meer dan 60 nieuwe klanten aanvragen beschermingsbewind bij de rechtbank zijn ingediend. Door een innovatieve aanpak en door te werken met individuele maatwerkplannen konden we voor tientallen burgers (juridische) belemmeringen wegnemen en in het kader van de reguliere dienstverlening onmogelijk geachte schuldhulp-trajecten inzetten. Het aantal aanvragen sociale kredieten is vergeleken met vorig jaar ten slotte ook iets toegenomen. De druk op de schuldhulpverlening is groot en blijft toenemen.