Paragraaf 8: Lokale heffingen

Kostendekkendheid lokale heffingen

Onderstaande tabel geeft inzicht in de kostendekkendheid van alle publiekrechtelijke heffingen van de voormalige gemeenten Groningen, Haren en Ten Boer tezamen als de nieuwe gemeente Groningen. De tabel is gesplitst naar rechten en heffingen die onder de legesverordening vallen en rechten en heffingen die onder overige verordeningen vallen. Indien er een wettelijk maximumtarief geldt of indien een product (deels) kosteloos verstrekt moet worden, is dit aangegeven. Ook indien de gemeenteraad niet uitgaat van het uitgangspunt ''volledige kostendekking'' is dit aangegeven (criterium kostendekkendheid: beperkt).
.

Voor algemeen beleid van de leges zie paragraaf 8.2.1 Beleid lokale heffingen

De leges uit de legesverordening hebben in 2019 totaal een kostendekkendheid van 98%. Ten opzichte van de begroting 2019 is de kostendekkendheid 2019 met 19% toegenomen. Binnen de clusters van de legesverordening komt één cluster boven de 100% kostendekkendheid, cluster omgevingsvergunning. Echter de tarieven van de leges omgevingsvergunning zijn nog niet geharmoniseerd. De voormalige gemeenten Haren en Ten Boer hebben op begrotingsbasis een dekkingspercentage van respectievelijk 37% en 55%. Verder is de kostendekkendheid van het cluster overige verordeningen 101%. Dit cluster is inclusief precariobelasting.
De kostendekkendheid totaal publiekrechtelijk bedraagt 100%. Dit is 5% hoger dan begroot.  

Leges kansspelen

Door een wettelijk vastgesteld tarief voor het heffen van leges en door dat het aanvragen van een nieuwe vergunning niet jaarlijks gebeurt, zijn de leges kansspelen in 2019 meer dan kostendekkend.    

Leges APV Verkeer

De werkelijke opbrengst (69 duizend euro) is 11 duizend euro lager dan begroot. De kostendekkendheid op realisatiebasis is 36%, begroot 62%. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door minder afgegeven vergunningen in verband met ontheffing artikel 87 RVV en anderzijds door de hogere kosten van tijdelijke maatregelen met betrekking tot evenementen en festiviteiten.

Leges makelaars-faxen
In 2014 is besloten om leges te heffen voor het opvragen van gegevens door makelaars voor het opstellen van taxatierapporten. De inkomsten zijn ten opzichte van begroot met 5 duizend euro afgenomen. Dit kan worden verklaard door volume effecten. Makelaars vragen gegevens steeds vaker zelf op via internet. De totale kostendekkendheid komt uit op 41%.  

Leges gehandicaptenparkeerkaart

De leges zijn niet kostendekkend voor alle kosten die de Gemeente Groningen maakt, maar zijn een tegemoetkoming in die kosten. Verder zijn door een afname van het aantal verleende vergunningen ten opzichte van begroot 17 duizend euro minder aan leges gerealiseerd. Het dekkingspercentage bedraagt in 2019 op realisatiebasis 28%.

Leges bouwactiviteiten

Door de huidige economische omstandigheden zijn in 2019 meer legesinkomsten uit bouwactiviteiten gerealiseerd dan begroot. Ten opzichte van de actuele begroting 2019 bedraagt de meeropbrengst 1,9 miljoen euro. Het dekkingspercentage bedraagt op realisatiebasis 118%. De leges bouwactiviteiten beïnvloedt in grote mate de kostendekkendheid van het onderdeel leges omgevingsvergunning. Echter de tarieven van de leges omgevingsvergunning zijn nog niet geharmoniseerd. De voormalige gemeenten Haren en Ten Boer hebben op begrotingsbasis een dekkingspercentage van respectievelijk 37% en 55%.

Leges vellen van de houtopstand

In 2014 is besloten om leges te gaan heffen voor aanvragen omgevingsvergunningen voor het vellen van een houtopstand. De gerealiseerde inkomsten leges 2019 zijn 106 duizend euro. Ten opzichte van de begroting zijn de inkomsten met 26 duizend euro afgenomen. Dit kan door volume effecten worden verklaard.
Het dekkingspercentage bedraagt op realisatiebasis 64%, begroot was 94%.

Leges APV Prostitutie

De exploitatievergunning prostitutie wordt niet jaarlijs verleend. Seksinrichtingen moeten iedere drie jaar een nieuw vergunning aanvragen. De gerealiseerde opbrengsten in 2019 zijn hierdoor nihil. De opbrengsten zijn wel regulier begroot. De lasten voor het afhandelen van de binnengekomen aanvragen zijn navenant lager uitgevallen.
Het dekkingspercentage bedraagt op realisatiebasis 3%.

Afvalstoffenheffing

Aan de batenzijde van het product Afvalstoffenheffing hebben we een voordeel van 364 duizend euro. Enerzijds zien we hogere opbrengsten uit opgelegde heffingen ter hoogte van 54 duizend. De belangrijkste oorzaak hiervoor is de toename van het aantal aansluitingen. Dit als gevolg van de extra groei van het aantal nieuw opgeleverde woningen in de stad. Daarnaast zijn er hogere opbrengsten uit directe afvalstromen grijs- en GFT-afval en diverse overige  kleinere afwijkingen aan de batenzijde (voordeel 310 duizend euro).

De hogere lasten van 364 duizend euro worden vooral verklaard door hogere kwijtscheldingslasten en projectkosten Harmonisering Afvalstoffenheffing. Op basis van informatie verstrekt door het Noordelijk Belastingkantoor is gebleken dat het totale kwijtscheldingsbedrag in 2019, 2,7 miljoen euro was. Dit zorgt voor hogere lasten van 328 duizend euro. In verband met de aanstaande herijking van het afvalbeleid is in 2019 een project Harmonisering  Afvalstoffenheffing opgericht. De inzet van middelen voor dit project leidt in 2019 tot hogere lasten (153 duizend euro). In de begroting hadden we deze kosten niet verwerkt. Diverse kleinere afwijkingen tellen aan de lastenzijde op tot een voordeel van 15 duizend euro.
Tot slot is de kostendekkendheid op realisatiebasis 99,7%. Om tot een 100% kostendekkende afvalstoffenheffing te komen wordt het negatieve resultaat van 102 duizend euro aan de voorziening Afvalstoffenheffing onttrokken.

Rioolheffing
Door meer aansluitingen zijn er 206 duizend euro meer opbrengsten uit rioolheffing en 10 duizend euro uit overige opbrengsten gerealiseerd dan begroot. Dit komt met name door een toename in het aantal gerealiseerde nieuwbouw woningen

Verder zijn er lagere lasten. Hetgeen voor een groot deel wordt veroorzaakt door baggerprojecten deze niet in 2019 zijn gerealiseerd vanwege de PFAS-problematiek (635 duizend euro). En een klein voordeel op overige reguliere uitvoeringsbudgetten (135 duizend euro).
Tot slot is de kostendekkendheid op realisatiebasis 105,2%. Om tot een 100% kostendekkende rioolheffing te komen wordt het positieve resultaat van 986 duizend euro aan de voorziening Rioolheffing groot onderhoud gedoteerd.

Begrafenisrechten/lijkbezorgingsrechten

Als gevolg van de dalende trend in het aantal begrafenissen zijn minder leges gerealiseerd dan begroot. De kosten met betrekking tot de werkzaamheden, zoals onderhoud ten behoeve van de leges uit begrafenisrechten zijn navenant lager uitgevallen. Het dekkingspercentage 2019 bedraagt op realisatiebasis 91%. Begroot 88%.

Toegerekende overhead heffingen

Overhead is het geheel van functies gericht op de sturing en ondersteuning van het primaire proces. Overhead bestaat uit:

• Leidinggevenden primair proces;
• Managementondersteuning primair proces;
• Personeel en Organisatie;
• Inkoop;
• Juridische zaken (uitgezonderd primaire taken als vergunningverlening);
• Financiën, toezicht en controle gericht op de (eigen) gemeentelijke organisatie;
• Informatievoorziening en automatisering (ICT);
• Communicatie;
• Facilitaire zaken en Huisvesting;
• DIV.

De totale kosten overhead staan vermeld in programma 14. De toerekening aan de tarieven gebeurt op basis van de personeelsinzet van het primair proces.

Kostendekkendheid privaatrechtelijke heffingen
Het uitgangspunt van de gemeente is dat de privaatrechtelijke tarieven minimaal kostendekkend zijn. Voor een aantal tarieven geldt echter dat toegankelijkheid van voorzieningen en marktwerking ertoe kunnen leiden dat een lager dan kostendekkend tarief wordt gehanteerd. Het gaat hierbij om tarieven voor economische activiteiten die verricht worden in het algemeen belang. De wet Markt en Overheid staat in deze gevallen een lager dan kostendekkend tarief toe. De kostendekkendheid van de verschillende privaatrechtelijke heffingen wordt in het volgende overzicht weergegeven:

Stadsbeheer privaatrechtelijke heffingen

Betreft de gerealiseerde kosten en opbrengsten 2019 van commerciële straatreiniging, bedrijfsafval, onderhoud en reparaties derden, verkoop brandstof en leasen. Het dekkingspercentage 2019 voor deze heffingen is op realisatiebasis  98%, dit is 3% lager dan begroot. Deze afwijking wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door commerciële straatreiniging en bedrijfsafval. Voor het product commerciële straatreiniging hebben we minder opbrengsten gerealiseerd doordat de hoeveelheid contracten is afgenomen.
En voor bedrijfsafval zijn diverse oorzaken te benoemen, zoals: hogere lasten vooral bij Klein Gevaarlijk Afval, extra inzet personeel en externe deskundigheid herinrichting van het Bedrijfsbureau Stadsbeheer, hogere opbrengsten bij met name de producten Kantoor, Winkel en Diensten en Klein Gevaarlijk Afval (het verleden heeft aangetoond dat deze hogere opbrengsten een causale relatie hebben met de aantrekkende economie) en lagere opbrengsten bij Sloop-en bouwafval (de lagere baten bij Sloop-en bouwafval zijn te herleiden naar de stikstofproblematiek).

Stadsschouwburg/Oosterpoort
Bij de prijsstelling van de tarieven voor de Stadsschouwburg en Oosterpoort wordt onderscheid gemaakt in zakelijke tarieven (die marktconform zijn) en culturele tarieven (gedeeltelijk kostendekkend). De zakelijke tarieven gelden voor de ‘bedrijfsmatige’ activiteiten, zoals de horeca en vergaderarrangementen. Hieraan ligt ten grondslag dat de Oosterpoort en de Stadsschouwburg marktconform moet werken, dit onder meer ter voorkoming van concurrentievervalsing met andere aanbieders in Groningen. In de begroting gaan wij voor de zakelijke tarieven uit van volledige Kostendekkendheid. Voor de culturele tarieven wordt een prijstabel gehanteerd. Deze prijstabel geeft per cultuursoort een bandbreedte voor de prijsstelling en daarmee de onderhandelingsruimte voor de programmeurs. De uiteindelijke entreeprijs van een kaartje is maatwerk per voorstelling.

Sportaccommodaties, zwembaden en Kardinge

Sinds 1 januari 2019 kunnen gemeenten, sportverenigingen en sportstichtingen de btw die hen in rekening wordt gebracht voor investeringen in sport niet meer in aftrek brengen. Om de ontwikkeling en instandhouding van sportaccommodaties en de aanschaf van sportmaterialen te stimuleren, kunnen gemeenten sinds die datum gebruikmaken van de Regeling specifieke uitkering stimulering sport (SPUK). In 2019 is minder SPUK uitkering  ontvangen dan begroot. Daarnaast is er een lagere kostendekkendheid door lagere baten en hogere lasten door meer personeel en afschrijvingen. Het planmatig onderhoud bij sporthallen is in de begroting gebaseerd op een 10 jaren gemiddelde. De realisatie in 2019, als ook het planmatig onderhoud, is hoger geweest dan begroot.

Verder was er in 2019 een vrijval in de voorziening Haren. Deze vrijval is in een reserve gestort maar beïnvloed de kostendekkendheid positief.